Kocioł płomienicowy to kocioł parowy, w którym podgrzewana woda pobiera ciepło od płomienic (zazwyczaj kilku). Płomienica jest to długa rura, przechodząca wzdłuż osi walczaka. W jej wnętrzu znajduje się palenisko kotła.
Przez jeden z jej końców dostarczane jest paliwo, drugi zaś stanowi ujście dla spalin. Od zewnątrz płomienicę otacza woda znajdująca się w walczaku. Płomienice mają zazwyczaj konstrukcję falistą, dzięki czemu zwiększa się powierzchnia ogrzewalna i sprężystość wzdłużna, co z kolei chroni przed odkształcaniem się dennic. Istnieją kotły jednopłomienicowe lub dwupłomienicowe, a palenisko może funkcjonować w obu lub tylko w jednej z płomienic. Ich zaletą jest tania i nieskomplikowana konstrukcja, prosta obsługa, niezawodność, wysoka sprawność i odporność na twardą wodę.
Do wad tego typu urządzeń zalicza się: duże rozmiary i ciężar, wolne rozgrzewanie, małą wydajność i niskie ciśnienie pary. Mają częste zastosowanie w małych zakładach przemysłowych.