Wyposażenie stacji transformatorowych – kompletny przewodnik BHP

Sprzęt ochronny dla pracowników

Ochrona osobista

Pracownicy obsługujący stacje transformatorowe muszą być wyposażeni w środki ochrony indywidualnej, które zabezpieczają przed porażeniem prądem, łukiem elektrycznym i innymi zagrożeniami. Do podstawowego wyposażenia należą:

• Rękawice dielektryczne – dobrane do napięcia w stacji (np. 20 kV dla średniego napięcia lub 2,5 kV dla niskiego napięcia).
• Obuwie elektroizolacyjne – kalosze lub buty ochronne (np. do 1 kV), które zapobiegają przepływowi prądu przez ciało.
• Hełm elektroizolacyjny z przyłbicą – chroni głowę przed uderzeniami i łukiem elektrycznym.
• Wskaźnik napięcia – urządzenie akustyczno-optyczne do sprawdzania obecności napięcia w obwodach SN i NN.
• Chodnik elektroizolacyjny (np. 200x110 cm) – zapewnia dodatkową izolację podczas pracy.
• Okulary ochronne – zabezpieczają oczy przed iskrami i pyłem.
• Odzież robocza – wykonana z materiałów niepalnych i antystatycznych, odpowiednia do warunków panujących w stacji.

2. Sprzęt do pracy pod napięciem

Aby umożliwić bezpieczną obsługę urządzeń, stacja powinna być wyposażona w specjalistyczne narzędzia izolowane:

• Drążki izolacyjne (np. do 20 kV) – stosowane do prac montażowych i pomiarowych.
• Uchwyty do wyciągania i zakładania bezpieczników – umożliwiają bezpieczną wymianę bez bezpośredniego kontaktu z elementami pod napięciem.
• Chwytak manewrowy – wykorzystywany przy wyższych napięciach do zdalnej obsługi łączników.
• Kleszcze izolacyjne – służą do manipulowania przewodami i innymi elementami instalacji.
• Pomost izolacyjny – zapewnia bezpieczne stanowisko pracy przy urządzeniach energetycznych.
• Hak ewakuacyjny – używany w przypadku konieczności odciągnięcia porażonego pracownika spod napięcia.

3. Systemy uziemień ochronnych

W stacjach transformatorowych kluczowe znaczenie ma prawidłowe uziemienie, które minimalizuje ryzyko porażenia. Niezbędne elementy to:

• Przenośne uziemiacze – montowane na przewodach i szynach, aby zlikwidować pozostałości napięcia.
• Zwieracze przenośne – stosowane do tymczasowego uziemiania linii podczas prac serwisowych.

4. Środki gaśnicze

Stacje transformatorowe narażone są na zagrożenie pożarowe, dlatego powinny być wyposażone w:

• Gaśnice proszkowe lub śniegowe (np. 6 kg) – skuteczne w gaszeniu pożarów urządzeń elektrycznych.
• Koc gaśniczy – przydatny do tłumienia pożarów małych powierzchni.
• Gaśnice wodne – stosowane tylko w wyjątkowych przypadkach, gdy nie ma ryzyka porażenia prądem.

5. Narzędzia i wyposażenie dodatkowe

W stacjach transformatorowych powinny znajdować się również:

• Specjalistyczne narzędzia izolowane, takie jak klucze i śrubokręty.
• Uchwyty do bezpieczników i kleszcze izolacyjne – ułatwiające prace serwisowe.

6. Instrukcje BHP i oznakowanie

Aby zapewnić bezpieczeństwo, w stacji muszą być dostępne:

• Instrukcje BHP – dotyczące ogólnych zasad bezpieczeństwa, ochrony przeciwpożarowej i pierwszej pomocy.
• Tablice ostrzegawcze – np. „Pod napięciem”, „Nie załączać – praca na linii”.
• Znaki BHP – ostrzegawcze, zakazowe i nakazowe, umieszczone w widocznych miejscach.
• Szafka na sprzęt BHP – przechowująca wszystkie niezbędne elementy ochronne.
• Apteczka pierwszej pomocy – wyposażona w środki do opatrywania oparzeń i urazów.

7. Dodatkowe środki ochronne

W niektórych przypadkach warto rozważyć:

• Nakładki na buty gumowe – zwiększające izolację.
• Maty izolacyjne – dodatkowo zabezpieczające stanowiska pracy.

Podsumowanie – kluczowe zasady bezpieczeństwa

Wyposażenie stacji transformatorowej musi być:

• Dostosowane do rodzaju stacji i poziomu napięcia.
• Regularnie sprawdzane pod kątem sprawności (np. rękawice dielektryczne powinny być poddawane próbom wytrzymałościowym).
• Przechowywane w oznakowanych i łatwo dostępnych miejscach.
• Uzupełniane zgodnie z aktualnymi przepisami BHP.

Pracownicy obsługujący stację powinni przejść szkolenia z zakresu BHP i obsługi sprzętu, aby prawidłowo korzystać z wyposażenia i reagować w sytuacjach awaryjnych.