Kocioł tradycyjny (konwencjonalny) to kocioł gazowy lub olejowy wyposażony w palniki atmosferyczne (gaz) lub nadmuchowe (olej), z otwartą lub zamkniętą komorą spalania i stosunkowo wysoką temperaturą spalin. Kotły tradycyjne mogą być zbudowane z elementów żeliwnych lub stalowych. Urządzenia tego typu muszą być bezpośrednio podłączone do komina, gdzie odprowadzane są spaliny. Należy też zapewnić odpowiednie warunki w pomieszczeniu, w którym są zainstalowane. Ich sprawność oszacowana jest na 90-95%.
Koszty zakupu kotłów tradycyjnych są niższe niż w przypadku kotłów kondensacyjnych, lecz koszty ich eksploatacji są wyższe niż w sytuacji analogicznej. Kotły tradycyjne nie wykorzystują całej energii spalanego paliwa.
Część tej energii, określana mianem ciepła utajonego, ulatuje wraz z parą wodną do komina. Ich konstrukcja zakłada stałą temperaturę spalin podczas pracy, niedopuszczającą do kondensacji. Zaletą takiego układu jest nienarażenie części urządzenia na działanie żrących skroplin. Tak jak kotły kondensacyjne, kotły tradycyjne są urządzeniami wygodnymi w użyciu – niemal bezobsługowymi. Wymagają jednak, jak każdy sprzęt, regularnych przeglądów przed sezonem grzewczym.