Kotły bezwalczakowe (przepływowe)

Kotły bezwalczakowe (przepływowe) to kotły, w których przepływ czynnika grzewczego wywołany jest pracą pompy zasilającej. Woda nie krąży w parowniku, lecz jednorazowo przetłaczana jest przez układ ciśnieniowy. Konstruuje się kotły na ciśnienia podkrytyczne i nadkrytyczne. W tym drugim przypadku nie ma parownika, a kocioł składa się z podgrzewacza wody i przegrzewacza pary.

Na początku woda podczas przepływu ulega podgrzaniu w podgrzewaczu i dolnej części parownika, później odparowaniu w parowniku, osuszeniu i wstępnemu przegrzaniu pary w strefie przejściowej, a na koniec przegrzaniu do odpowiedniej temperatury pary w przegrzewaczu.

Kotły przepływowe pojawiły się w latach 20-tych XX wieku i przez wiele lat dominowały trzy typy konstrukcji:

• kotły Bensona,
• kotły Sulzera,
• kotły Ramzina.

Obecnie w klasyfikacji kotłów bezwalczkowych wyróżnia się kotły o nieustalonym punkcie odparowania i kotły z dodatkowym obiegiem w parowniku.

W kotłach o nieustalonym punkcie parowania system przepływowy parownika skonstruowany jest tak, że przepływ wody wystarcza do ochłodzenia rur parownika w zakresie danych obciążeń kotła. W przypadku mniejszych obciążeń stosuje się recyrkulację wody dla zachowania minimalnego dopuszczalnego przepływu niezależnie od wydajności kotła. Kotły z dodatkowym obiegiem w parowniku uzyskują wymagany przepływ dzięki pompie cyrkulacyjnej.