Kocioł zasypowy ręczny, zwany również kotłem komorowym rusztowym to kocioł, w którym paliwo spalane jest na ruszcie stałym. Proces ten odbywa się w dużej komorze spalania, która mieści ilość paliwa wystarczającą na kilka do kilkunastu godzin pracy.
Ponieważ wymaga regularnego, ręcznego dosypywania paliwa – kilka lub kilkanaście razy dziennie w zależności od pory roku, a także przegrabiania żaru i usuwania popiołu i żużlu, jego obsługa jest pracochłonna. Sprawność kotła zasypowego nie jest wysoka, gdyż praktycznie nie ma w nim systemu regulacji. Jego wadą jest również wysoka emisja zanieczyszczeń.
Wśród urządzeń zasypowych wyróżnia się kotły ze spalaniem górnym i dolnym, choć nie jest to poprawny podział, ponieważ przydział do tych grup podlega zazwyczaj indywidualnej interpretacji – to samo urządzenie może być zaliczone do obu z nich. W najprostszych kotłach paliwo spalane jest na ruszcie położonym w dolnej części komory, a spaliny przeszedłszy przez całą zawartość komory, uchodzą do wymiennika ciepła z góry. Gdy kocioł zostanie rozpalony, należy uzupełnić paliwo w komorze paliwowej. Wraz ze stopniowym odgazowaniem paliwa, żar wędruje ku górze, a w końcu obejmuje całe złoże.
Z tego względu urządzenia nazywane bywają kotłami ze spalaniem w całej objętości złoża. Kotły te przeznaczone są do spalania węgla typu „kostka” lub „orzech”. Z powodu wysokiego poziomu emisji szkodliwych substancji do otoczenia, nie nadają się do spalania paliw z wysoką zawartością części lotnych (węgiel energetyczny). Istnieją również kotły zasypowe ze spalaniem w części złoża, które są bardziej efektywne i emitują mniej zanieczyszczeń. Są wtedy typowymi kotłami ze spalaniem dolnym lub górnym. W przypadku spalania dolnego - paliwo spalane jest w dolnej części komory, powietrze dostarczane od dołu, a spaliny odprowadzane są do wymiennika ciepła z dolnej części złoża. Tego typu urządzenia przystosowane są do spalania węgla typu „groszek” lub „orzech”.
Przy spalaniu górnym paliwo spala się u góry komory, gdzie doprowadzane jest powietrze, a spaliny odprowadzane są również z górnej części. Ten typ kotła nadaje się do spalania węgla miałowego lub groszku.