Uszkodzenie rurek w kolektorach próżniowych typu heat-pipe – co jest przyczyną?

Kolektory próżniowe to najpopularniejsze rozwiązanie stosowane w instalacjach solarnych w naszym kraju. Powód jest oczywisty: atrakcyjna cena w porównaniu do kolektorów płaskich. Jednym z największych minusów kolektorów próżniowych jest ich podatność na uszkodzenie, co jest szczególnie częste w przypadku rurek typu heat-pipe (z obiegiem pośrednim). Przyczyna problemu jest prozaiczna, ale w naszym klimacie wyjątkowo istotna.

Dlaczego dochodzi do pęknięcia rurki w kolektorze próżniowym heat-pipe?

Pomijając uszkodzenia typowo mechaniczne, to właśnie samoczynne pęknięcie jednej lub kilku rurek w kolektorze jest najczęstszą usterką odnotowywaną przez serwisantów. Gdy rurka pęka (uszkodzenie może być niezauważalne gołym okiem), zaczyna z niej wyciekać nośnik ciepła. W efekcie ta część kolektora przestaje pracować.

Fakt jest taki, że właściciel instalacji często przez bardzo długi czas nie zauważy awarii. Pęknięcie i przerwanie pracy jednej rurki nie musi mieć bowiem jakiegoś szczególnego wpływu na cały system. Woda w dalszym ciągu jest podgrzewana, a więc teoretycznie wszystko jest w jak najlepszym porządku. Problem zaczyna się wtedy, gdy jednocześnie uszkodzeniu ulegnie kilka lub kilkanaście rurek, a do takich sytuacji niestety dochodzi.

Powód niemal zawsze jest taki sam: mróz. Serwisanci odnotowują pęknięcia rurek w kolektorach typu heat-pipe po długotrwałych okresach z bardzo niską temperaturą, spadającą do -10 czy -15 stopni. Nośnik ciepła wewnątrz rurki zamarza, tworzy się tzw. „korek lodowy” powodujący silne tarcia na ściance rurki, co z kolei prowadzi do jej deformacji i pęknięcia.

Ryzyko rośnie po kilku latach użytkowania instalacji

Z obserwacji serwisantów wynika, że najbardziej narażone na tego typu uszkodzenia są instalacje, które pracują przez 4-8 lat w warunkach umiarkowanego i zimnego klimatu. Proces zamarzania nośnika ciepła powtarza się wielokrotnie i stopniowo prowadzi do deformacji rurek. Właściciel najczęściej zauważa awarię dopiero wtedy, gdy uszkodzonych zostaje kilka lub kilkanaście elementów, bo to powoduje znaczący spadek efektywności pracy kolektora.

Co zrobić w takiej sytuacji?

Jeśli instalacja jest jeszcze na gwarancji, należy oczywiście powiadomić wykonawcę, który przyśle na miejsce serwis. W przypadku stwierdzenia braku uszkodzenia mechanicznego gwarancja powinna zostać bez problemu uznana.

Właściciele starszych instalacji mogą się natomiast posiłkować usługami niezależnych firm serwisujących kolektory słoneczne. Na szczęście wymiana uszkodzonych rurek heat-pipe jest dość prosta i niezbyt kosztowna, a pozwala przywrócić pełną sprawność kolektora.